|
Yнэгэн Шоно хоёр
|
| 08.04.2012, 04:51 |
Темэ: Г. Чимитов. «Үнэгэн Шоно хоёр»
Зорилгонууд: Г. Чимитовай баснитай танилсуулха. Уран гоёор зураглан харуулһан геройнуудай абари зан тухай һурагшадта ойлгуулха.
Һурагшадай хэлэнэй нөөсэлгэ баяжуулха, уран һайханиие мэдэржэ, уран үгэнүүдые таниха, олохо болгохо.
Басниин удхыень тайлбарилан, үзэл суурталыень ойлгон абажа, тобшолол гаргажа, һургаал ямар болоноб гэжэ элирүүлжэ шадаха дадалтай болгохо.
Хэрэгсэлнүүд: презентации
Хэшээлэй янза: шэнэ материал ойлгуулха.
Хэшээлэй түхэл: шэнжэлэлгын.
Арга методынь: хөөрэлдөөн, диалог.
Хэшээлэй ябаса:
Урда үзэһэнөө дабталга
- Таагты, минии уншаһан мүрнүүд ямар зохёолһооб? Авторнуудыень нэрлэхэ.
Үнөөхи мантан хүбүүгээ
Үшөөл жаа гээд, һанажа,
Эдеэнэйнгээ дээжые эдюулнэ.
Шэмэрүүн жабар үзэмсөөрөө,
Шэгэбшэ доогуур шурганат.
Һабар амаяа буданхай,
Һайсал зайна бухинданхай.
Хайшаа муухай нюур бэ?
Хамар амниинь жиимэгэр!
Би иимэшүү түхэлтэй һаа…
Хоёр хүндэ шэгнүүртэн
Харагдаадхиба дүхэриг соо,
Хүсэ шадалынь адли хаш.
- Эдэ зохёолнууд ямар жанрта ороноб?
- Ямар зохёолые басни гэдэг бэ? (Арад зоной ажабайдалда һаад ушаруулдаг хүнүүдэй муу талые ондоо юумэнүүдэй , ехэнхидээ амитадай ажабайдалда болоһон үзэгдэлнүүд болгожо, тэдэниие наадалжа, шүүмжэлжэ, хүнүүдтэ һургаал заабари ойлгуулха зорилготойгоор найруулагдаһан зохёолнуудые баснинууд гэдэг.)
«Арсалдаан» гэһэн басни наадажа харуулха.
Шэнэ эрдэм мэдэсэ үгэлгэ
Мүнөө бидэ Г. Чимитовай зохёоһон «Үнэгэн Шоно хоёр» гэһэн баснитай танилсахабди. Уран зохёолшо геройнуудтаа ямараар ханданаб. Һанал бодолыень тайлбарилан хөөрэлдэхэ, уран гоёор уншажа туршахабди.
Зай, басниин нэрэ танай сэдьхэлдэ ямар һанал бодол түрүүлнэб? Үнэгэн , шоно – ямар амитад бэ?
Багшын жэшээтэ уншалга.
Юрэнхы мэдэсэ:
Басни соохи үйлэдэгшэ гол геройнуудые нэрлэхэ. Үнэгэн тухай юун гэжэ ойлгобот? Шоно тухай?
Текстыень элдэб аргануудаар уншалга
Текст дээрэ хүдэлмэри
- Басниин эхиндэ Үнэгэн тухай юун гэжэ хэлэгдэнэб, хөөрэхэ.
- Үнэгэн Шоноһоо юун гэжэ асуугааб?
- Шонодоо ямараар ханданаб, хэн гэжэ ханданаб? (Үүри – нэгэ наһанай; үнжэгэн зөөлөөр - уриханаар)
- Юундэ иимэ зөөлөөр хандана гээшэб? (Шонынгоо ажабайдалдань ехэл һанаагаа зобонги)
- Баабгайе юун гэжэ нэрлэнэб? (тоймогнай һажажлуулан – бэеэр зантагар томо, нойртоо диилдэшэнхэй)
- Ямар амитан гэнэб? (Үүхи нобшо – удаан һалан, этигэл багатай – ажалаа һайнаар ябуулжа шадахагүй, тулюур). Баабгайгаа шүүмжэлнэ, муушална.
- Шононь урдаһаань юун гэжэ харюусанаб? (Тиимэл даа гэжэ үнэгэнэй хэлэһые зүбшөөнэ). Өөрынь һанал бии гү?
- Юун гээд Шоные үгэдөө оруулааб? (оложо уншаха)
- Юундэ арьяатад барандаа сугларааб? (Баабгайн тоосоо шагнаба; даргынгаа хэһэн ажал хэрэг тухайнь)
- Баабгай дарга амитад олоноо юун гэжэ баадханаб? (үгэ хэлэгты, минии ажал тухай юун гэхэ байнат ?)
- Хэнэй зарлигаар Шоно бодожо үгэ хэлээб? (оложо уншаха).
- Шоно ахалагша даргын ажал хэрэг тухайнь юун гэжэ шүүмжэлнэб?
Хүтэлбэрилэгшэ – энэ үгые юун гэжэ ойлгонот?
- Хэлсэһэн ёһоороо Үнэгэн Шоноёо дэмжээ гү?
- Яахадаа Үнэгэнэй шарай улайшалай гэнэб? (яг заагдаһан – сэхэ хандаһан). Үнэгэнэй хэлэһэн үгэнүүдые басагад уншана.
- Үнэгэн абари зангаараа ямар гэжэ ойлгобот? Юундэ Шоные дэмжээгүйб?
- Автор Үнэгэндэ ямараар ханданаб? (альбан мэхэшэ зангаа гаргаа)
- Ямар байһандаа Шоно Үнэгэнэй үгэдэ орооб? (гэнэн – бэлээр хүнэй үгэдэ оробо; тэнэг- өөрын бодолгүй.)
- Автор Шонодо ямараар ханданаб? (оложо уншаха). Юун гээд Шоно өөрыгөө зэмэлнэб? (Үнэгэнэй үгөөр ама гараһандаа)
- Шонын дүрөөр автор ямар хүнэй абари зан харуулнаб?
Һүүлшын мүрнүүдые булта уншана.
- Ямар хүнүүд дайралдадаг бэ, гэжэ автор хэлэнэб?
Үнэгэн шэнги мэхэтэй.
Хүнэй араар ажалаа ябуулдаг …(булта уншана)
Уран уншалгада бэлэдхэл
- Энэ басни уншаад байхадаа, ямар бодолнууд сэдьхэлдэтнай түрэнэб?
- Ямар хүнэй абари зан автор Үнэгэн Шоно хоёрой дүрөөр харуулнаб? Али нэгыень һайхашаана гү, али шүүмжэлнэ гү?
- Ямар хүниие Шонотой жэшэжэ болохоб?
- Ямар хүниие Үнэгэнтэй жэшэжэ болохоб? Сэдьхэлэйнгээ мэдэрэлые хоолойгоороо илган уншалгаар харуулхат.
Уран уншалга (нюур нюураар: автор, Үнэгэн, Шоно.)
Творческо хүдэлмэри
Уншагты. Оньһон үгэнүүдэй алиниинь басниин үйлэдэгшэ геройнуудта таарахаб, удхыень тайлбарилжа үгэхэ.
Мууһаа – муу,
Модонһоо хөө гараха.
Үгэ дээрээ – һүрхэй,
Үнэн дээрээ – хубхай.
… … …
Тобшолол
Үнэгэн Шоно хоёрой дүрөөр автор дутуу дундануудые шүүмжэлэн арад зондо һургаал заабари ойлгуулха зорилготойгоор басни найруулан бэшээ.
- Зай, энэ уншаһан баснимнай ямар юумэндэ һурганаб? Хүнэй хэлэндэ этигэжэ, ама гараһанай хэрэг бии гээшэ гү? (Һанамжаараа хубаалдаха.) |
|
Категория: Бурятский язык в начальной школе | Добавил: olgazandynova
|
| Просмотров: 1491 | Загрузок: 0
| Рейтинг: 0.0/0 |
|
|
| » Портфолио |
 |
| » Статистика |
Онлайн всего: 1 Гостей: 1 Пользователей: 0 |
|
